Het is noodzakelijk dat het verdrag steeds op een duidelijke manier wordt uitgelegd. Die uitleg ontstaat op verschillende manieren, zoals door de eerdergenoemde opmerkingen (concluding observations) die het Comité in Genève op de rapportage van de overheid over het verdrag maakt. Deze opmerkingen maakt het Comité ook over het rapport van Nederland wanneer ze dat gaan behandelen.
De uitleg van het verdrag wordt ook gegeven via algemene toelichtingen (General Comments) van het Comité Dick Houtzager legt dit goed uit in dit artikel. Het Comité verduidelijkt in deze algemene toelichtingen wat staten moeten doen om te zorgen dat een artikel op de goede wijze in de praktijk gebracht wordt. De toelichtingen zijn niet juridisch verbindend, maar hebben als zodanig wel een rechtsbasis. Ze bieden hulp bij de interpretatie van een artikel, binnen de context en in het licht van het verdrag. Dat draagt bij aan het gezag en legitimiteit van het de algemene toelichting. De toelichtingen dragen eraan bij dat dat mensenrechtennormen op een eenduidige wijze worden geïnterpreteerd.
Ze zijn gericht aan alle staten die partij zijn bij het verdrag, niet alleen aan de Nederlandse overheid.
Algemene toelichtingen (General Comments)
Er zijn op dit moment 7 Algemene Toelichtingen geschreven. Deze toelichtingen zijn lang en niet makkelijk te lezen, zelfs voor niet juristen. Ze zijn van belang voor (belangen)organisaties om hun argumenten kracht bij te zetten.
Van een aantal is nu op verzoek van de Coalitie voor Inclusie een Nederlandse vertaling gemaakt. Deze vertalingen zijn zo zorgvuldig mogelijk gemaakt. Maar het zijn geen officiële documenten van de VN zelf, ze zijn niet door de VN goedgekeurd (approved) nog niet officieel erkend.
Nr 1: Erkenning van de persoon voor de wet. Deze toelichting geeft uitleg over het uitgangspunt van ondersteunende besluitvorming (supported decision making) in plaats van ‘plaatsvervangende besluitvorming’ (substituted decision making). Het zegt dat de staat onder alle omstandigheden de wil en voorkeuren van mensen met beperking zelf moet respecteren. En dat mensen daarin ondersteund moeten worden in plaats van dat besluitvorming aan een andere persoon wordt overgedragen. Hier vind je de link naar de vertaling van de toelichting dit artikel.
Nr 2 Het recht op toegankelijkheid. Toegankelijkheid is een voorwaarde voor participatie. Het Comité stelt vast dat een systeem voor toezicht op implementatie van toegankelijkheid ontbreekt. Roept op om het principe van Design for all of Ontwerpen voor iedereen verder te ontwikkelen. Dit houdt in dat zoveel mogelijk mensen, onafhankelijk van hun leeftijd, functiebeperking gebruik kunnen maken van producten en diensten.
Nr 3 Rechten van vrouwen en meisjes. Deze algemene toelichting benadrukt dat het verdrag niet alleen gaat over beperkingen maar over de combinatie van eigenschappen: mensen zijn geen lid van een eenvormige groep, ze hebben verschillende identiteiten. Daar moet de staat rekening mee houden. Belangrijke onderwerpen zijn geweld, seksuele en reproductieve rechten en discriminatie van vrouwen en meisjes met een beperking
Nr 4 Recht op inclusief onderwijs. Deze algemene toelichting gaat over het recht op inclusief onderwijs. De staat is verplicht om inclusief onderwijs te implementeren, waarbij dan geen plaats meer is voor een apart systeem van speciaal onderwijs.
Nr 5 Recht op zelfstandig wonen en deel te nemen aan de samenleving. Deze algemene toelichting betreft het recht om op gelijke voet met anderen te kiezen om in de gemeenschap te wonen en regie over het eigen leven te voeren. Staten zijn verplicht om leven in instellingen af te bouwen en te zorgen voor onafhankelijke ondersteuning die leven in de gemeenschap mogelijk maakt. Hier vind je de vertaling van de knelpunten van de toelichting.
Nr 6 Gelijkheid en non-discriminatie. Deze algemene toelichting beschrijft het recht op gelijke behandeling en legt de nadruk op de verschuiving van het medische model naar het burgerrechtenmodel van handicap. Het recht op goede bescherming tegen discriminatie wordt uitgelegd. Als een overheid geen goede doeltreffende maatregelen neemt is dit een vorm van discriminatie.
Nr 7 Participatie van personen met een handicap in de implementatie en monitoring van het Verdrag. Deze algemene toelichting beschrijft het karakter van organisaties van personen met een handicap. Het gaat over het begrip ‘niet-zonder-ons’. Mensen moeten hun ervaring en kennis van het leven met een beperking inbrengen bij het ontwikkelen van beleid door de overheid (through their organisations). De belangenbehartigingsorganisaties spreken namens hun leden.